الکتروتکنیک-برق صنعتی

نحوه برق رسانی به ساختمانها و معیارهای واگذاری زمین پست به شرح زیر انجام می گیرد: 

۱-۲ درمورد متقاضیان غیر دیماندی (متقاضیانی که مصرف آنها کمتر از 30 کیلووات باشد)، تشخیص مقدار برق درخواستی (برآوردمصرف واحد) براساس برآوردشرکت برق انجام می شود درحال حاضر انشعاب های 32، 25 و 15 آمپر استاندارد هستند که انشعاب 15 آمپر تابع ضوابط خاص است و برای مناطق روستایی و عرصه های زیر 60 متر قابل درخواست می باشد.

2-2 برای متقاضیان دیماندی (متقاضیانی که مصرف آنها 30 کیلووات و بیشتر است)، تشخیص مقدار برق درخواستی. بر مبنای اعلام مراجع ذیصلاح یا درخواست مشترک است.

3-2 برای انشعاباتی باقدرت 30 تا 150 کیلووات برق درخواستی به صورت فشار ضعیف (ولتاژ ثانویه) داده شده و متقاضی ملزم به دادن زمین پست نمی باشد.

4-2 برای انشعاباتی با قدرت 150 تا 250 کیلووات برق به صورت اولیه یا ثانویه (به تشخیص شرکت برق) داده شده و متقاضی درصورتیکه شرکت برق نیازداشته باشد باید زمین مناسبی را طبق نظر این شرکت واگذارنموده و بهای آنرا به نرخ عادله دریافت نماید.

5-2 برای انشعابات با قدرت 250 کیلووات به بالا تجهیز پست اختصاصی الزامی بوده و برق با ولتاژ فشار متوسط (اولیه) به متقاضی داده می شود و وی باید راساً نسبت به تبدیل آن اقدام نماید.

تبصره: 

به هنگام برآورد مصرف هر 25آمپر تکفاز معادل پنج کیلووات و هر 25 آمپر سه فاز معادل پانزده کیلووات منظورمی گردد.

3- ضوابط واگذاری برق آزاد (کنتور موقت):

1-3 براساس آیین نامه تکمیلی تعرفه های برق چنانچه محلی قبلا دارای انشعاب برق باشد، مالک موظف است پیش از تخریب ساختمان به شرکت برق اطلاع دهد تا کنتورهای موجود جمع آوری شده و کنتور موقت نصب گردد. مهندس ناظر موظف است به مالک تذکر لازم را در این مورد بدهد (مسوولیت هرگونه حادثه در این مورد به عهده مالک است).

2-3 درصورتی که تعداد واحدهای ساختمان به نحوی باشد که مصرف آن تابع بند 4-2 یا 5-2 بشود، قبل از هرگونه اقدامی برای برق ساختمان، شرکت برق موظف به تعیین تکلیف واگذاری زمین پست است. لذا مهندس ناظر باید مالک را آگاه نماید تا در زمان مناسب پیش بینی این مسئله را نموده و به شرکت برق مراجعه نماید.

3-3 ساختمان هایی که جنب شبکه های سه سیم و یا با سطح مقطع ضعیف هستند، برای دریافت برق موقت ممکن است نیاز به تقویت شبکه داشته باشند که امری زمان بر است. توصیه می شود در این مورد زودتر به شرکت برق مراجعه شود.

4-3 استفاده از برق آزاد بمنظور جوشکاری ممنوع است و در صورت نیاز باید از موتور جوش استفاده گردد.

4- نحوه کابل کشی تغذیه اصلی ساختمان:

1-4 در ساختمانهای با یک وجه مشرف به معابرعمومی، برق رسانی از وجه موجود و باتوجه به بندهای 3-4 و 5-4 انجام می شود.

2-4 در ساختمانهایی که از دووجه یا بیشتر به معابر عمومی مشرف می باشند، انتخاب مسیر برق رسانی از طریق استعلام از امور برق مربوطه مشخص می شود.

3-4 مصارف تازیر 30 کیلووات می تواند از مسیر هوائی تغذیه شود.

چنانچه برقراری انشعاب از مسیرهای هوایی انجام شود لازم است مسیر لوله PVC در داخل دیوار از ارتفاع حداقل 2متر از کف معبر شروع شده و بنابه شرایط تابلوی کنتوری از بالا یا پایین تابلو منتهی به کلید اصلی تابلو وارد شود و درطول مسیر باید از حداقل تعداد زانو و اجباراً از نوع 45 درجه استفاده گردد.

4-4 تغذیه تابلوی کنتوری برای مصارف 30 کیلووات و بالاتر از طریق مسیر زمینی (منشعب از شبکه هوائی یا تابلو و یا جعبه انشعاب) انجام می شود. بدین منظور باید در داخل ساختمان از لوله PVC (حداقل نمره 90) نصب شده در عمق 80 سانتیمتری و درمحل خمش از زانوی 45 درجه استفاده شود.

این متن برگرفته از سایت مهندسی برق قدرت و شبکه های انتقال و توزیع مهندس هادی حداد خوزانی می باشد .به نحوی که خروجی لوله در سمت معبر عمومی تا 20 سانتیمتر به خارج از ساختمان امتدادیافته و در محل ورود به تابلو کنتور نیز دقیقاً به زیر کلید اصلی ورودی تابلو منتهی شود. قراردادن یک رشته سیم پیشرو جهت سهولت کابل کشی و کشیدن نوار زرد هشداردهنده روی لوله توصیه می شود. اگر به واسطه وجود پارکینگ در طبقه زیرین ساختمان، تعبیه لوله به روش فوق (دفنی) امکان پذیر نباشد، می توان روش هایی از قبیل لوله یا سینی از سقف طبقه زیرین و یا پیش بینی لوله در بتن سقف (با رعایت شعاع خمش در محل ورود به بتن) و یا روش های مناسب دیگر را با هماهنگی امور برق مربوطه و مهندس ناظر استفاده کرد.

5-4 در مجتمع ها و ساختمانهای بزرگ که تعداد تابلوهای کنتوری بیش از یک دستگاه بوده و بین تابلوها نیز کابل کشی ضرورت یابد کیفیت لوله گذاری و مسیر تغذیه با هماهنگی امور برق و مهندس ناظر تعیین می گردد.

5- نحوه ساخت و نصب تابلوی کنتور:

1-5 تابلوی کنتور را متقاضی بایستی با هماهنگی کامل مهندس ناظر و با عنایت به موارد زیرساخته و نصب نماید. در این مورد توصیه می شود از سازندگانی که مورد تائید شرکت برق هستند استفاده گردد تا از مسائل احتمالی بعدی جلوگیری شود.

2-5 نحوه و کیفیت ساخت تابلوی کنتوری:

1-2-5 ضخامت ورق تابلو کمتر از 1.5 میلیمتر نباشد.

2-2-5 ارتباط بین فیوزها و کنتور و کلیدهای مینیاتوری از طریق سیم افشان نمره 6 باشد.

3-2-5 ابعاد تابلو باید به گونه ای باشد که ارتفاع بالاترین کنتور از کف تمام شده حداکثر 220 سانتیمتر و ارتفاع نمراتور پایین ترین کنتور از کف تمام شده حداقل 80 سانتیمتر باشد.

4-2-5 ابعاد تابلو باید براساس کنتورهای تک فاز الکترومکانیکی شیشه ای طراحی شود.

5-2-5 درصورت نیاز به تعبیه سیم آنتن ـ تلفن ـ آیفون ـ اعلام حریق و .... پانل جداگانه ای جهت تابلو درنظرگرفته شود و این قسمت هیچگونه ارتباط الکتریکی با تابلو برق نداشته باشد.

6-2-5 حفاظ روی قسمتهای برقدار داخل تابلو نصب شده باشد (روی کنتورها ـ کلیدهای مینیاتوری ـ کلید فیوزی ـ فیوزهای فشنگی ـ شمشها و ...)

7-2-5 کلیه سیم ها به فاصله هر 20 سانتیمتر با کمربند کابل بسته شده و یا در داخل داکت پلاستیکی قرارگیرند.

8-2-5 سیم ها تماماً از نوع افشان و با روکش ترموپلاستیک و به سطح مقطع 6 میلیمترمربع باشد.

9-2-5 کلیه سرسیمها درهر نقطه اتصال از فیوز فشنگی تا کنتور و کلید مینیاتوری و ترمینال باید قلع اندود یا مجهز به کابلشو بوده و دارای شماره باشند.

10-2-5 ارتباطات و سیم کشی های بعد از کنتور تا ترمینال خروجی مطابق شکل A(ضمیمه) می باشد.

11-2-5 شمس ارت در محل نشان داده شده شکل A (ضمیمه) بایستی از جنس مس جهت بستن سیم ارت واحدهای مسکونی درنظرگرفته شود.

12-2-5 سوراخ روی شمش نول جهت بستن سرکابل ورودی بایستی با پیچ و مهره نیکلی نمره 6 درنظرگرفته شود.

13-2-5 در شکل A نحوه اتصال یک سیم نول به کنتور و از کنتور به ترمینال خروجی مربوطه نشان داده شده است. بدیهی است بقیه کنتورها نیز به همین صورت تغذیه می شوند.

14-2-5 عمق تابلو باید به گونه ای باشد که کنتورها از مجرای خود بیرون نزنند و ضمناً دارای قطر مناسب باشد تا ورود دست  دست و یا ابزار به داخل تابلو امکان پذیر نباشد.

15-2-5 رنگ تابلو از نوع کوره ای یا الکترواستاتیک باشد.

16-2-5 روی کاور متحرک پلاک مناسبی جهت درج شماره شناسائی مشترک و شماره واحد ساختمانی وی درنظر گرفته شود.

17-2-5 جهت نصب کنتور بر روی کفی تابلو لازم است کنتور بر روی پلی نصب گردد تا اولاً استحکام بیشتر شود و ثانیاً پیچ های مونتاژ کنتور از بدنه تابلو بیرون نزند.

18-2-5 اگر محل کنتورهای تعبیه شده از تعداد تقاضای مشترکین بیشتر باشد باید کاور فلزی موقت به صورت پرچ شده روی کاور متحرک قرارگیرد.

19-2-5 ارت نمودن بدنه تابلوی کنتوری الزامی می باشد.

20-2-5 استفاده از کلیدهای قطع نشت جریان الکتریکی برای هر مشترک به صورت مجزا و مطابق شکل A الزامی بوده و اتصال یک نول مشترک به همه یا تعدادی از کلیدهای قطع نشت جریان ممنوع می باشد.

21-2-5 برای رنگ آمیزی شین های مسی باید از رنگ های استاندارد قرمز ـ زرد ـ آبی استفاده شود. بهتراست رنگ روکش سیم های مرتبط با هر فاز نیز با رنگ شینه آن مطابقت داشته باشد و شینه نول نباید رنگ شود و بهتراست رنگ روکش سیم های مرتبط با آن به رنگ مشکی انتخاب شود و سیم ارت به رنگ زرد با نوار سبز استفاده گردد.

3-5 نحوه نصب تابلو :

1-3-5 تابلوی کنتور به سه روش توکار، روکار ایستاده و روکار دیوارکوب نصب می شود. در نوع ایستاده نصب تابلو روی پایه الزامی می باشد و جهت نصب تابلو به صورت دیوارکوب استفاده از رول بوت الزامی نصب تابلوهای بیش از 12 کنتور به صورت دیوارکوب ممنوع می باشد.

2-3-5 ارتفاع نصب تابلو بادرنظرگرفتن ضوابط زیر به ترتیب اولویت تعیین می گردد:

اولویت اول: آکس تابلو در ارتفاع 170 سانتیمتر از کف تمام شده قرارگیرد.

اولویت دوم: درصورت امکان پذیرنبودن اولویت اول حداکثر ارتفاع نمراتور بالاترین کنتور از 220 سانتیمتر بالاتر و نمراتور پایین ترین کنتور حداقل از 80 سانتیمتر پایین تر نباشد.

3-3-5 تابلوی کنتور باید در نزدیکترین فاصله ممکن از درب ورودی اصلی ساختمان قرارگیرد به نحوی که به راحتی قابل دسترسی و قرائت باشد و همچنین به گونه ای نصب شود که مانعی در مسیر تردد افراد و وسائط نقلیه نباشد. مقابل تابلو حداقل 1.5 متر فضای آزاد وجودداشته باشد و همچنین نصب تابلو برق زیر رامپ پله ها ممنوع می باشد و فاصله تابلو کنتور از تاسیسات آب و گاز باید حداقل 60 و 130 سانتیمتر باشد.

6- ضوابط اجرای سیستم ارت و چاه ارت:

1-6 نحوه اجرای سیستم ارت جهت رعایت سیستم TN-C-S در داخل ساختمان و T-T در شبکه عمومی و ایجاد تناسب بین این دو به نحویکه مشکلی از جهت ایمنی ساکنین و شبکه پیش نیاید بشرح بندهای زیر عمل می شود.

2-6  لازم است اتصال زمین مطابق بند (6-5) و لحاظ نمودن آخرین پیشرفتهای روز در زمینه احداث چاه ارت (استفاده از بنتونیت و سایر مواد کاهش دهنده مقاومت) با مقاومت حداکثر 2 اهم اجرا شود.   IEC-60100) و (VDE-0140 در اینصورت می‌توان با همبندی شمش‌های نول و ارت در محل تابلوی کنتور مشترکین، هم برای ارت کردن سیستم داخلی و هم برای زمین کردن بدنه تابلو، از اتصال زمین واحدی استفاده نمود.

3-6  لازم است مقدار مقاومت اتصال زمین توسط مهندس ناظر و نماینده شرکت برق اندازه‌گیری شود و از پذیرفتن ارتهای با مقاومت بالاتر از 2 اهم جداً خودداری گردد. (به دلیل آنکه بی‌خطر بودن روش فوق بستگی بسیار زیادی به این مطلب دارد.)

4-6 در داخل ساختمان لازم است همبندی بنحو مؤثری رعایت شود و المانهای فلزی موجود در سازه با روش مناسب، اتصال الکتریکی مورد نیاز را داشته باشند تا در صورت بروز هرگونه اشکال احتمالی روی شبکه عمومی برق، امکان بروز حادثه برای ساکنین وجود نداشته باشد.

5-6 لازم است موارد فوق برای تمامی منازل، مغازه‌ها، واحدهای صنعتی و بطور کلی هرگونه متقاضی (بدون درنظر گرفتن متراژ و تعداد طبقات) انجام شود.

لازم است اندازه‌گیری مستمر ارتهای نصب شده در ساختمانها حداقل سالی یکبار انجام گردیده و در صورت بالاتر بودن از استاندارد نسبت به اصلاح ارت اقدام گردد. مسئولیت انجام این کار با مالک با مالکین است و وی می‌تواند بدین منظور از دفاتر مورد تأیید سازمان نظام مهندسی ساختمان استفاده نماید.

6-6 الزامات چاه ارت :

1-6-6 جنس صفحه و میله ارت

با توجه به اینکه مقاومت ویژه خاک اصفهان بین 20 تا 1000 اهم- متر و در مناطقی بیشتر است، انتخاب الکترودهای میله‌ای یا صفحه‌ای و … باید براساس مقتضیات محل، انجام گیرد. مقاومت الکترودهای میله‌ایی تقریباً برابر می‌باشد که r مقاومت ویژه خاک و L طول میله است. برای میله‌های معمول که مقدار L برابر 1.5 تا 2.45  متر می‌باشد، ملاحظه می‌شود که الکترود میله‌ای بدون اتخاذ تدابیر تکمیلی به هیچ عنوان قادر به ایجاد مقاومت زیر W2   نیست. لذا باید از الکترولیت مناسبی مانند بنتونیت یا الکترولیتهای دیگری که خواص الکتریکی و شیمیایی آنها به تأیید مراجع ذیصلاح رسیده است استفاده کرد. در مورد الکترود صفحه‌ای مقاومت با رابطه تقریبی تعیین می‌شود که l  محیط صفحه الکترود است.

2-6-6 جنس صفحه و میله:

     بنا به توصیه VDE-0140 الویت در بین الکترودهای موجود به ترتیب زیر است:

1     فولاد گالوانیزه

2     آهن روکش شده با سرب

3     مس خالص

4     میله فولادی کاپر ولد شده

5     میله فولادی با روکش مس (اکسترودشده)

لذا لازم است از میله فولادی که دارای روکش گالوانیزه گرم به ضخامت حداقل 90 میکرون باشد، بعنوان الکترود میله‌ای و از صفحه مسی با درجه خلوص 99.9 % بعنوان الکترود صفحه‌ای استفاده شود. تجربه نشان می‌دهد الکترودهای صفحه‌ای نتایج بهتری نشان می‌دهند.

3-6-6 نحوه اتصال سیم زمین به الکترود ارت

با توجه به اینکه چگونگی این اتصال نقش بسیار محسوسی در مقاومت نهایی و دوام الکترود دارد ترجیحاً از جوش انفجاری (CadWeld) استفاده شود.

4-6-6 مقطع سیم اتصال دهنده به صفحه

طبق توصیه VDE و با توجه به شرایط موجود در استان اصفهان مقطع سیم رابط بین الکترود و بدنه از رابطه    بدست می‌آید که ²I_k1 ماکزیمم جریان اتصال کوتاه تک فاز است. چنانچه محاسبه این جریان به هر دلیل امکان‌پذیر نباشد، می‌توان از سیم نمره 35 که حائز حاشیه اطمینان لازم است، استفاده نمود.